Vrouwen maakten lang geen geschiedenis. Om de bijzondere, gewone, tragische en vergeten vrouwen van Zwolle voor het voetlicht te plaatsen, ontwikkelden we een historische vrouwenwandeling. Initiatiefnemers Lamberthe de Jong, Lucia de Vries en Saskia Zwiers selecteerden 25 vrouwen uit de rijke geschiedenis van Zwolle en verbonden hen met een locatie in de binnenstad. Deelnemers kunnen de vrouwen met behulp van een gids of audiotour leren kennen.
Waar en hoe?
De wandeling kan zelfstandig om met een gids worden gelopen. Het boekje is voor 5 euro verkrijgbaar bij onder meer Stadsmuseum Anno, het Zwolse Balletjeshuis, museum Het Vrouwenhuis en bij diverse boekhandels. De wandeling kan ook als theatrale audiotour getiteld Zwolse vrouwen om van te houden worden gelopen. Toch liever een gids van vlees en bloed? Reserveer dan hier de themawandeling van de Zwolse Stadsgidsen.
Wat kun je verwachten?
De ‘papieren’ route duurt twee uur en voert langs de woningen van bekende Zwolsen, onder wie tekenares Gesina ter Borch, Aleida Greve, stichtster van Het Vrouwenhuis, en Amoene van Haersolte, winnaar van de eerste P.C. Hooftprijs. Maar er zijn ook minder bekende vrouwen te ontdekken zoals Maria Lauws, de eerste orgeltrapper van de Grote Kerk, en Gre Runhaar, een moedige stadgenote in de Tweede Wereldoorlog. Ook lokale feministes en politica’s worden niet vergeten, evenmin als arme vrouwen, kunstenaressen, verzetsheldinnen en prostituees. Het meest recent zijn de Zwolse ‘Dolle Mina’s’ die in 1976 een Vrouwenhuis oprichtten.
De audiotour duurt ongeveer anderhalf uur, de wandeling met Zwolse stadsgids anderhalf tot twee uur.
Steun
Het initiatief wordt ondersteund door de Gemeente Zwolle, Stichting De Gasthuizen, Stichting Het Vrouwenhuis en Stichting tot Algemeen Nut Zwolle.
Ontmoet de vrouwen van toen
Wie waren de geselecteerde dappere, creatieve, ondernemende en maatschappelijk betrokken vrouwen van toen? We lichten een tipje van de sluier op:
Aleida Greve, alias Roos van der Meulen (foto Ursula van de Bunte)
Aleida Greve (1670 –1742) was dochter van een vooraanstaande Zwolse bierbrouwer. Na haar vaders overlijden runde zij het bedrijf. Aleida was een verdienstelijk schilderes en kreeg samen met drie andere ‘penseelprinsessen’ les van Wilhelmus Beurs. Ze stond bekend als de rijkste vrouw van Zwolle en bleef ongetrouwd. Voor haar overlijden bepaalde ze dat haar huis aan de Melkmarkt werd ingericht als hofje van liefdadigheid voor arme vrouwen en vrijsters. Dit is nu het Vrouwenhuis.
Jacomina Jannes, alias Kyra Wesselink (foto Ursula van de Bunte)
Jacobine Jannes (ca. 1702 – 1728) leidde met haar man, die mandenmaker was, een rustig leven, tot ze op 29-jarige leeftijd doorsloeg. Ze doodde (in een psychose?) haar man en kinderen met een mes. Jacobine werd ter dood veroordeeld. Op 24 mei 1728 werd op de Grote Markt door de beul eerst haar rechterhand afgehakt. Daarna werd de arme vrouw levend geradbraakt en met het moordwapen drie keer in de hals gestoken en onthoofd. Een afschrikwekkend voorbeeld voor andere vrouwen!
Maria van Antwerpen, alias Ilse Nijenkamp (foto Ursula van de Bunte)
Nadat Maria van Antwerpen (1719-1781) als dienstmeisje werd ontslagen trok ze mannenkleren aan en trad in dienst als soldaat. Ze was gelegerd in Grave, Breda, Amsterdam en … Zwolle. Haar vermomming was zo overtuigend dat ze twee keer huwde met een vrouw. In Zwolle trouwde ze op 9 augustus 1762 als Michiel van Antwerpen met vriendin Cornelia Swartzenberg. Ze werd twee keer ontmaskerd en liet in de gevangenis haar biografie optekenen.
Maria Milatz, alias Romy Uildriks (foto studenten Cibap)
Maria Milatz (1872-1935) was een Zwolse feministe. Zij vocht voor vrouwenkiesrecht in kerk en politiek en voor de afschaf van het korset. Ze was heilgymnast (fysiotherepeut) en gaf meisjes les in gymnastiek. Ze was een tijdje voorzitter van de lokale afdeling van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht en nodigde Alette Jacobs uit om een lezing te komen geven. Daarnaast pleitte ze voor ‘Reformkleding’ en voor gezonde beweging voor vrouwen.
Dolle Mina, alias Linde Gelissen (foto Margreet Vloon)
Zwolle kent in de jaren zeventig van de vorige eeuw een actieve Dolle Mina-beweging. Om aan huisvesting te komen, kraken de vrouwen een pand in de Assendorperstraat, waar zij een Vrouwenhuis vestigen. Hier oefent de Vrouwencabaretgroep, worden praatgroepen en thema-avonden georganiseerd en een (lesbisch) café geopend. Verder organiseert het Vrouwenhuis educatieve cursussen en opvang voor vrouwen met problemen.